Mag je je laten likken door je hond? Is het normaal dat mijn hond zichzelf likt? Deze zorgen zijn begrijpelijk, maar voor je hond is likken geen zinloze bezigheid. Het is volkomen natuurlijk gedrag dat geworteld zit in zijn/haar genen.

De belangrijkste zintuigen van een hond (naast het gehoor) zijn de smaak- en geurzin (in tegenstelling tot mensen, voor wie het gezichtsvermogen en de tastzin het belangrijkst zijn). Geurzin en smaakzin liggen heel dicht bij elkaar bij honden en er wordt vaak naar verwezen als het complexe reukzintuig.

De redenen dat een hond zichzelf likt

Dat een hond zichzelf likt heeft veel oorzaken en begint op zeer jonge leeftijd. De moeder van de hond geeft het eerste voorbeeld door de urogenitale delen van haar kleintjes te likken. Het vocht van haar speeksel maakt ze schoon en stimuleert puppy’s om te plassen. Tot de sluitspieren van de puppy zelfstandig kunnen werken, zorgt de moeder voor het schoonmaken van haar puppy’s.Wanneer je zorgt voor in de steek gelaten puppy’s kan je hiervoor een kleine vochtige spons gebruiken.Schoonmaken is dus een van de belangrijkste redenen waarom een hond zichzelf likt. Vergelijkbaar met hoe wij iedere dag een natte washand gebruiken.

Tijdens het zogen proeft de puppy de feromonen van de moeder rond haar tepels wanneer hij/zij zuigt. Daarna helpt hij zichzelf aan eten door aan haar lippen te likken als hij/zij honger heeft.

Feromonen (de chemische boodschappers waardoor honden kunnen communiceren met hun moeders en later met andere honden) worden opgepikt door je hond wanneer hij/zij geurinformatie krijgt. Die informatie kan hij/zij ‘proeven’.Is het je weleens opgevallen dat je hond in de lucht blaast wanneer informatie wat verder weg is? Of heb je gezien dat je hond lang blijft treuzelen op een plek waar een geconcentreerde geur hangt (zoals de urine van een andere honden) en hier soms aan likt? Zo ja, dan begrijp je dat likken een belangrijke aanvulling is op de geurinformatie, die zelf al heel belangrijk is voor je hond. Dit stelt hem/haar namelijk in staat om informatie te combineren met andere berichten (meestal de identiteit van een andere hond, een ander dier of een persoon). Daarom likken honden vaak aan elkaars genitaliën en anussen als ze mekaar tegenkomen: om elkaars seksuele status te bepalen. Ander lichaamsvocht kan ook informatie bevatten, daarom likken honden soms elkaars ogen, de binnenkant van hun oren of hun lippen (bijvoorbeeld als de andere hond iets lekkers heeft gegeten).

Je hond onthoudt geurinformatie

Wat gebeurt er in de mond van een hond na het likken: feromonen die door andere honden worden afgegeven, worden via de mond opgepikt (ofwel door te likken (honden) of door te flemen (katten)). De feromonen bereiken zo het vomeronasale orgaan (of orgaan van Jacobson) dat boven het verhemelte en onder de neusholten ligt. Een directe neurale verbinding tussen dit orgaan en de hersenen zorgt ervoor dat geurinformatie ontvangen en verwerkt kan worden door de hond in het kader van zijn eerdere ervaringen en herinneringen. Het onderzoeken van een nieuwe geur duurt dus altijd langer dan het herkennen van een bekende. Bij honden maakt het vomeronasale orgaan snelle verbindingen met de neus (geurinformatie door snuffelen) en de mond (smaakinformatie). Het is ook mogelijk dat de smaakcellen direct betrokken zijn bij het opsporen van feromonen. Je begrijpt nu wel waarom je hond vaak boven een geur blijft hangen en eraan likt. De vreugde die een aangename geur hem/haar biedt, wordt uiteraard versterkt door de extra informatie die wordt opgenomen via het vomeronasale orgaan.

Ze likken dan wel graag, honden hebben niet de reputatie van fijnproevers. Omdat honden minder smaakpapillen hebben dan mensen of katten hebben ze eigenlijk geen verfijnde smaak, dit betekent dat ze niet al te moeilijk doen over wat ze eten of waar ze aan likken. Toen honden voor het eerst gedomesticeerd werden, werden ze door mensen vooral als werkhonden gebruikt (dit is in sommige landen nog steeds het geval).

Maar waarom likken honden zichzelf zo veel (misschien wel te veel) afgezien van het feit dat ze zichzelf moeten schoonmaken?

Onderzoeken hebben bepaalde ‘geneeskrachtige’ eigenschappen van hondenspeeksel aangetoond. Er wordt gedacht dat het vol zit met proteolytische enzymen die helpen bij de afbraak van ongezond weefsel (net als bij maden). Een vleeswond bij een hond leidt vaak tot langdurig gelik. Daarom likt een hond zichzelf als hij een huidaandoening heeft, waardoor zijn huid jeukt, net zo goed als dat je jezelf zou krabben. Overmatig likken maakt de irritatie alleen maar erger, waardoor er een vicieuze cirkel op gang komt die zonder behandeling moeilijk te doorbreken is. Als een gebied waar je hond aan likt rood en kaal begint te worden, moet je redelijk snel een bezoek brengen aan de dierenarts. Hij/zij kan de toestand van de huid beoordelen, de oorsprong van het probleem vaststellen en een behandeling voorstellen die de jeuk stopt. Allergische reacties op vlooienbeten zijn vaak de boosdoener als een hond aan zijn/haar flanken, de binnenkant van de dijen of buik likt. Het is duidelijk dat aanhoudend gelik wijst op ongemak voor je hond. In dat geval kan je na wandelingen controleren of er niets vastzit in de vacht of tussen de zoolkussentjes of tenen: bijvoorbeeld doornen, steentjes, proppen haar, etc. Likken heeft soms een verzachtende werking, niet alleen voor het pijnlijke gebied, maar ook als de hond zich verveelt, wanneer hij/zij zich langdurig concentreert op een van zijn/haar poten of flanken en waardoor hij ‘likdermatitis’ veroorzaakt, een teken van stress of angst of een uiting van ongerustheid die hij voor zichzelf houdt.

Likken als een teken van genegenheid

Schoonmaken, geurcommunicatie, smaak en kalmering zijn enkele van de doelen van likken. We moeten ook onthouden dat een hond ons geen hand of zoen kan geven. Net als elk sociaal dier wilt je hond soms genegenheid en blijdschap uiten. Dit doen ze meestal door je overdreven aandacht te schenken (meestal als jullie mekaar terug zien) en aan je te likken. Je hond gebruikt zijn/haar hele lichaam en zintuigen om positieve bedoelingen over te brengen en je uit te nodigen om te spelen en samen plezier te maken. Een paar hygiënevoorschriften moeten wel nageleefd worden (zowel door volwassenen als kinderen) zodat het likken geassocieerd kan worden met intimiteit en genegenheid zonder gezondheidsrisico’s. Omdat het speeksel van een hond krioelt van de microben en parasieten moet je altijd je handen en gezicht wassen met zeep voordat je iets anders doet (om onnodige besmetting te vermijden).

Advies van een expert

Hondenspeeksel krioelt van de microben en parasieten, dus was je handen en gezicht met zeep nadat je hond je heeft gelikt (om besmetting te voorkomen).

Wist je dat?

Onderzoeken hebben de ‘geneeskrachtige’ werking van hondenspeeksel aangetoond. Het zit namelijk vol met proteolytische enzymen die helpen bij de vernietiging van ongezond weefsel (net als maden).